Hoe moet je reageren op je kinderen?
"Hoe kan ik je helpen, beste kind?"
Oh nee! Het is net of ik mijn moeder bezig hoor…!
Herken je dit? Je hoort jezelf dag na dag dezelfde opmerkingen herhalen tegenover je tienerzoon of dochter, je hoort dezelfde zagerij steeds maar weer uit je mond stromen, als een hete brij die er vanzelf uitloopt, en je verwenst jezelf. Je had namelijk gezworen, toen je zelf tiener was en gebukt ging onder het nooit ophoudende gezaag van je ouders, om nooit of nooit zo te zagen tegen je eigen kinderen later. Jij zou dat anders aanpakken….
“Als ik ooit kinderen zal hebben, zal ik dat helemaal anders doen!”
En nu hoor je jezelf met afschuw hetzelfde patroon herhalen.
Kan je hier onderuit komen? Of ben je gedoemd steeds hetzelfde schema te herhalen, generatie na generatie?
Nee, je kan het anders aanpakken. Als je jezelf de volgende keer hoort uitkramen: “Moet jij niet leren? Heb je er je buik nog niet van vol om uren na elkaar voor de televisie te hangen? Heb je niets anders te doen? Het is nu genoeg! Je moet studeren, anders ga je nog je jaar moeten overdoen”; en als je, als reactie, bij je tienerzoon of –dochter opnieuw een diepe zucht hoort, of als je merkt dat ze hun ogen naar het plafond slaan of hun muziek wat luider zetten, of, nog duidelijker, hun handen op hun oren leggen om je iets te maken dat ze je wederkerend gezaag beu zijn… dan weet je dat je niet goed bezig bent.
Probeer de volgende aanpak eens. Zet je cassettebandje met de voorgeprogrammeerde litanie stil, en vraag aan je tiener: “hoe zou jij graag hebben dat ik je help?”
Je zal versteld staan van het antwoord.
Vraag hen op de man of vrouw af: “heb je hulp van mij nodig? Kan ik iets voor je doen? Wens je mijn hulp en zo ja, in welke vorm? Hoe kan ik jou het beste helpen met je examens? Hoe kan ik jou het beste helpen om tijdens het schooljaar je huiswerk rond te krijgen of je lessen te leren?”
Telkens ik merkte dat ik mijn kinderen op de zenuwen werkte met mijn gezaag en herhalingen, vroeg ik hen hoe zij wilden dat ik hen zou helpen, indien ze al mijn hulp wilden. Op een dag, tijdens de examenperiode, klopte ik op de kamerdeur van mijn zoon, zag hem op de computer spelen, vroeg hem of hij niet beter wat zou leren voor zijn examen de volgende dag en hoorde hem zuchten: “je zegt altijd hetzelfde mama!”
Gelijk had hij! Toen vroeg ik hem: “hoe zou jij graag hebben dat ik je help tijdens de examens? Hoe kan ik jou het beste helpen? Leer mij jou te helpen op een manier die leuk en efficiënt voor je is.”
Daarop zei hij: “ik zou graag hebben dat je om de twee uren eens aan mijn deur komt kloppen om te kijken wat ik uitspook. Die aandacht en ‘reminder’ heb ik nodig en zou ik niet willen verliezen, maar je moet vertrouwen hebben in mij, mama, dat ik zelf mijn tijd kan indelen en precies weet hoeveel tijd ik nodig heb om te leren. Je moet vertrouwen hebben in mijn capaciteiten om te slagen in mijn examens.”
Ik gaf hem toen een dikke knuffel en was heel blij te weten dat hij het nog nodig had dat ik af en toe eens kwam kijken. Ik was verwonderd over dit antwoord. Ik had gedacht dat jongeren van 16 dit soort interventies niet meer op prijs stelden en liefst alleen gelaten wilden worden. Maar neen. De aandacht die je geeft aan je kind, om ’t even welke leeftijd het heeft, is altijd van cruciaal belang. Dat is één ding. Een ander ding is hoe je die aandacht geeft. Door te zagen? Of door vertrouwen te tonen. Dat is de kwaliteit van de aandacht.
Bekijk deze VIDEOREEKS OVER OPVOEDEN waarin ik met handen en voeten uitleg hoe ik mijn kinderen heb opgevoed en hoe jij dit ook kunt doen, zonder je moe te maken.
Wat mijn zoon van mij verlangde was aandacht met vertrouwen. En niet aandacht met wantrouwen. Hij verwoordde het heel duidelijk. Ik ben hem nog altijd dankbaar voor de mooie les die hij me die dag leerde.
Als je iets niet weet, vraag het. Als je niet weet hoe je moet reageren op je zoon of dochter, vraag het hem of haar. Als je je steeds geïrriteerde reacties krijgt, dan is de simpelste oplossing gewoon te vragen aan je zoon of dochter hoe hij of zij zou willen dat jij handelt tegenover hem of haar. Eenvoudig nietwaar? Je hoeft niet alles zelf te weten. Onze jongeren zijn veel intelligenter dan we denken. Ze hebben ons nodig, dat staat buiten kijf. Maar wij helpen hen niet altijd op de meest harmonieuze manier.
Ben je harmonieus bezig? Dan zijn er geen strubbelingen, dan stroomt de energie tussen jou en je kind. Ben je de zaag- en reclameertoer op gegaan? Je kind zal het je wel laten weten! Op dat moment kan je de teller weer op nul zetten door je kind te vragen hoe je het op de beste manier kan helpen. Hopelijk is de relationele sfeer nog niet helemaal om zeep geholpen en krijg je nog een zinnig antwoord.
Als je tiener schreeuwt: “laat me met rust, dat is alles wat ik wil!” dan is een open gesprek moeilijker en kan je best je tiener een tijdje met rust laten, zonder hem of haar te overspoelen met kritiek. Na een tijdje, als de rust is teruggekeerd en de gemoederen zijn bedaard, en je tiener heeft vastgesteld dat hij inderdaad de nodige ruimte krijgt zonder dat je voortdurend op zijn dak zit, kan je het opnieuw proberen en de hierboven voorgestelde aanpak uitproberen.
In het algemeen geldt: stop ermee te doen wat niet werkt. Als jouw aanpak geen positieve vruchten afwerpt, als je alleen vervelende of agressieve reacties krijgt, dan moet je jouw aanpak herzien. Jongeren staan veel meer open voor ons dan we geneigd zijn te denken. Maar wij, volwassenen, denken te vaak dat we het beter weten dan zij. Dat is voor hen heel irritant. Zij willen gezien worden als volwaardige wezens. Zij hebben ook iets te zeggen. Als je tiener voortdurend naar jou schreeuwt, wil hij of zij misschien zeggen dat je hem of haar geen ruimte geeft om hun ding te zeggen. Misschien is het beste dat je kan doen gewoon echt naar je tiener te luisteren. Wat heeft hij of zij echt te zeggen? Wat zou hij of zij echt graag willen?
Leer naar je tieners te luisteren net of ze het kind van iemand anders zijn. Als je zou luisteren naar de tienerzoon of –dochter van je vriendin of buurvrouw, dan zou je niet zo snel geneigd zijn kritiek te spuien of met ongevraagde oplossingen aan te draven. Je zou luisteren, uit nieuwsgierigheid, met een open geest, zonder te oordelen en zonder die jonge persoon in de een of andere richting te willen duwen. Jij weet het immers niet beter dan die ‘vreemde’ tiener, en je luistert met een onbevangen geest. Die tiener zal zich door jou dan echt gehoord en begrepen voelen.
Probeer dezelfde aanpak met jouw eigen kind. Luister ernaar net of het een kind van een ander is. Je moet het in ieder geval loslaten. Je kan meteen beginnen oefenen.
Je zou het niet raar vinden als de dochter van je beste vriendin haar huidige studierichting wil opgeven om iets anders te gaan doen, iets dat veel beter bij haar passies en interesses past. Neen, je zou luisteren naar de beweegredenen, het interessant vinden, je zou vragen hoe zij haar passies heeft ontdekt en allicht je vriendin trachten te overhalen om haar dochter te volgen in diens keuze. Je zou een open, onbevooroordeeld standpunt innemen, dat die jonge persoon en haar moeder en vader ten goede zou komen, en zo meer harmonie creëren in dat gezin.
Kan je hetzelfde open, onbevooroordeelde standpunt innemen ten aanzien van je eigen kind? Waarom denk jij dat je het beter weet dan je dochter of zoon zelf? Hoe komt het dat je in staat bent je met een open geest op te stellen ten aanzien van het kind van een ander, en niet ten aanzien van je eigen kind? Is het omdat het jouw kind is, dat het jouw bezit is? Is het omdat het jouw zoon of dochter is dat je ineens alwetend bent?
Bekijk de concrete VIDEOREEKS OVER OPVOEDEN waarin je leert hoe je op elke concrete situatie met je kinderen kunt reageren.
Wie zijn wij trouwens om er met zoveel zelfingenomenheid van uit te gaan dat wij beter weten dan zij zelf wat goed voor hen is? Zij staan meer in contact met hun opdracht op aarde dan wij. Zij staan dichter bij zichzelf dan wij. Zij kennen zichzelf beter dan wij. Het is niet omdat wij ouder zijn dat we daarom automatisch ook wijzer zijn. Het is niet omdat wij hun ouders zijn dat we weten wat hun levensweg is. Die behoort hen toe. Wij zijn de begeleiders. Onze taak is het beste in hen naar boven te halen, en zeker niet hun levensenergie te versmoren onder een overdaad aan commentaren en betweterij, en nog minder hen in een voorgekauwd stramien proberen wurmen. Ze zullen zich daartegen verzetten. Met recht en reden. Ofwel openlijk, ofwel door ziek te worden.
Zoals dat meisje dat onlangs op spreekuur kwam. Achttien jaar, vol angstaanvallen. Haar moeder bracht haar binnen en klaagde steen en been dat haar dochter niet meer wou verder gaan met haar project om een jaar in het buitenland te gaan studeren. En ik moest maar eens die dochter in haar hoofd prenten dat het een unieke gelegenheid was, want haar ouders deden dat tot de uitputting toe en de dochter wou niet luisteren, en ik moest ook maar eens die angsten wegnemen en er voor zorgen dat de dochter het volgende schooljaar in Amerika zou doorbrengen.
Interessant! Ik begeleidde de moeder naar de wachtzaal en werkte verder met de dochter, die het hele uur snikkend en huilend vertelde hoe wanhopig ze was omdat haar ouders absoluut wilden dat ze in het buitenland zou verder studeren, terwijl zij zelf er niets meer voor voelde, ook al was dat in het begin wel haar eigen idee. Maar naarmate het dossier werd opgesteld en de interviews met de bevoegde instantie elkaar opvolgden, besefte het meisje dat ze niet meer wou vertrekken en haar studies wou verder zetten in eigen land. Tot daar geen probleem. Ware het niet dat de ouders haar wilden dwingen, en daar zelfs een paar sessies voor over hadden, om dochterlief toch zo ver te krijgen dat ze naar Amerika zou vertrekken.
Het werd snel duidelijk dat de ouders van het oorspronkelijke project van hun dochter, hun eigen project gemaakt hadden. Zij zagen het al voor zich hoe ze hun dochter zouden brengen naar Amerika, daar wat rondtrekken en met de onthaalouders een hechte band kweken, naar de georganiseerde avonden van de bevoegde instantie gaan, diavoorstellingen zouden organiseren, een Amerikaanse student hier zouden opvangen en daar mee Europa rondtrekken…maar dit viel allemaal in duigen omdat de dochter het niet meer zag zitten.
Het enige wat de dochter nodig had, was een luisterend oor. Ze voelde er niets meer voor om te vertrekken. Waar is het probleem? Bij de ouders, die zich het project van de dochter hadden toegeëigend en dit niet meer konden lossen. Ze zetten zoveel druk op hun dochter en schreeuwden van ’s morgens tot ’s avonds, met hysterische aanvallen inbegrepen, dat de dochter niet meer kon slapen en werken en ten prooi gevallen was aan hevige angstaanvallen.
Ik luisterde naar het meisje en stelde haar gerust dat ze van gedacht mocht veranderen, niet hoefde te gaan naar Amerika als ze daar niets voor voelde en hier haar studies kon verder afwerken. De moeder besefte dat ze veel te ver gegaan was in het beter willen weten wat goed was voor haar dochter. Ze snikte hartstochtelijk toen ik haar op het einde van de sessie vertelde dat haar dochter zich onbegrepen voelde en alleen maar verlangde naar gehoord en serieus genomen te worden in haar gevoelens.
Een week later kwam de dochter mij vertellen dat haar angstaanvallen onmiddellijk waren gestopt na de eerste sessie. De moeder praatte weer met haar dochter, in plaats van er tegen te schreeuwen. En de vader, tja, die vond mij ‘een slechte psychologe die er niets van begrepen had’.
Dat hoor ik wel meer als de mensen hun zin niet krijgen, en als ze iemand naar mij sturen ‘om die eens bij te werken’, natuurlijk in de richting die zij willen, maar als het dan anders uitdraait ‘heb ik de kaas opgegeten’. Niet erg, tenminste heeft het meisje nu weer ademruimte.
De vader zal een andere uitlaatklep dan zijn dochter moeten zoeken om zijn behoefte aan actie en verandering in zijn leven te bevredigen. En ik hoop voor hem dat hij zal afstappen van zijn dominant, betweterig standpunt, wil hij het contact met zijn dochter niet helemaal verliezen.
Neem het standpunt in van degene die het niet weet.
Neem het ‘ik-weet-het-niet-standpunt’ in.
Neem het ‘vertel-het-mij-eens-standpunt’ in.
Ga er van uit dat je niet op voorhand weet wat wel en niet goed is voor je kind. Laat dat ‘ik-weet-alles-beter-standpunt’ nu eens vallen en stel je open op, net of je een vreemdeling voor je hebt die je graag beter zou willen leren kennen. Je bent geïnteresseerd in die jonge man of vrouw, je weet er niets van, je wil haar of hem graag beter leren kennen en je stelt dus onbevooroordeelde, open vragen vanuit een standpunt van pure interesse en onwetendheid. Je wil die ander leren kennen en ontdekken waar zijn of haar passies en aspiraties, sterke kanten en verlangens liggen.
Dat is de beste manier om met je eigen kinderen om te gaan. Als ze zich niet meer geduwd voelen in de richting die jij voor hen hebt uitgestippeld, dan zullen ze zich veel relaxer opstellen naar jou toe en veel meer geneigd zijn te vertellen wat hen bezig houdt. Ze zullen, als je genoeg openheid en vertrouwen aan de dag legt, jou zelfs komen vragen wat je er van denkt.
Mijn kinderen vragen bij elke belangrijke beslissing die ze te nemen hebben, mijn mening. Ze weten dat ik zal luisteren, onbevooroordeeld, en over niets wat ze vertellen een oordeel zal vellen. Ik zal open vragen stellen, zonder een specifiek antwoord in mijn hoofd te hebben. Het is tenslotte hun leven. Hun leven is niet van mij. Ik heb al een leven. Ik kan en mag hen niet gebruiken om leegtes of lacunes in mijn leven op te vullen. Dat zou diefstal zijn. Zij hebben hun leven en hun levensplan. Hun eigen ziel heeft een scenario uitgewerkt voor hen in dit leven, ik weet niet wat het is, maar ik kan hen helpen het te ontdekken, door vragen te stellen, door te observeren, door te voelen, door hen te helpen naar hun eigen intuïtie te luisteren.
Open vragen stellen is het mooiste cadeau dat je je kind kan geven. Kinderen zijn als vlinders: als je je hand openhoudt, komen ze er regelmatig op verpozen, ze voelen zich veilig. Als je je hand sluit en hen gevangen houdt om hen te plaatsen waar jij denkt dat ze moeten zijn, dan zullen ze zich proberen loswringen (of wegkwijnen als het hen niet lukt), en als ze zich ooit vrij kunnen maken zullen ze niet meer terugkomen, uit angst dat je hen weer zal vastklemmen met je specifieke verwachtingen en oordelen.
Ik vind het zalig dat mijn kinderen mij zoveel vertellen uit hun leven. Ze vertrouwen mij hun zorgen, verwarring, pleziertjes en plannen toe. Ze voelen zich vrij en weten dat er niet geoordeeld, maar geluisterd wordt. Ze weten dat ik hen zal helpen de beste oplossing - als ze die al vragen - uit zichzelf te halen. Ze weten ook dat ik geen oplossing zal opleggen. Ze weten ook dat ik hen zal vragen hoe zij het liefst willen dat ik hen help. Mijn vier vlinders komen graag op mijn hand zitten.
Uittreksel uit het boek CHOCO EN MAYONAISE
Wil je graag een persoonlijke begeleiding om opnieuw harmonie te creëren bij jou thuis? Ik stel jou twee trajecten voor waaruit je kunt kiezen.Tijdens dit traject gaan we samen jouw specifieke situatie bekijken, en zal ik jou een op maat gemaakte oplossing voorstellen om meteen uit je impasse te geraken en ervoor te zorgen dat je kinderen naar je luisteren en je respecteren, eindelijk! Je zult weer snel meester worden van de situatie en wanhoop zal plaats maken voor plezier en genieten met je kinderen. Meer info? Klik op onderstaande knop:
